‘Op links ligt een historisch gat. Een gat voor een beweging die de werkende klasse organiseert tegen de kapitalistische uitbuiters en de afbrekers van de welvaartsstaat, en die bereid is om de meest onderdrukten in onze samenleving een centrale plek te geven, zoals de kinderen die nu worden uitgemoord in Gaza.’ In Amsterdam moet De Vonk dat gat gaan vullen, vertelt Chris de Ploeg in de speech die de eerste ledenvergadering van de politieke coalitie opent.
Geen PowNed op de stoep of ANP in de zaal, zoals in januari, toen fractie Ahmadi-Veldhuizen, twee afgesplitste BIJ1-raadsleden, in een afgeladen Plantage Dok aankondigden door te gaan als De Vonk. Ook de raadsleden zelf ontbreken in de vergaderzaal van duurzaamheidscentrum de Jungle in Amsterdam-Oost. Een door ziekte, de ander vanwege werkbezoek in het buitenland. ‘Eigenlijk wel passend’, vind hun beleidsmedewerker De Ploeg, die namens hen de honneurs waarneemt. ‘We geloven dat de basis van verandering ligt in krachtige beweging van onderop. Onze fractie is slechts een megafoon, die de standpunten van de straat naar de raad brengt en een groter platform geeft.’
De 58 kersverse leden van De Vonk – bij de deur lag voor het eerst een inschrijvingsformulier – zijn deze donderdagavond 22 mei vooral bezig met het op orde krijgen van alle formaliteiten die horen bij het oprichten van een vereniging. Eerste stap is daarbij het vastleggen van statuten en andere reglementen.
De enige discussie daarbij gaat over de naam. In het concept nog Politieke Beweging De Vonk, maar daaruit blijkt niet voldoende dat het niet om een partij, maar om een coalitie gaat, menen de aanwezigen. Nadat de naam Politieke Coalitie Beweging de Vonk is verworpen omdat het te lang zou zijn, besluit de vergadering door te gaan als Politieke Coalitie De Vonk, nog steeds een hele mond vol.
Na stemmingen over het aannemen van de reglementen en over de oprichting wordt gestemd over het toelaten van organisaties als coalitiedeelnemers. De ActivistenPartij, een studentenpartij actief aan de UVA, wordt unaniem ingestemd. Ook de Revolutionair Socialistische Partij (tot voor kort De Socialisten) wordt, met toch een handvol tegenstemmen, opgenomen in de gloednieuwe coalitie. Praktisch betekent dit dat deze organisaties het recht krijgen ieder een bestuurslid af te vaardigen naar het coalitiebestuur, en dat hun leden geen contributie hoeven te betalen om ook lid te worden van De Vonk.
Eén team?
De bestuursverkiezing verloopt minder soepel. Naast de zes aanbevolen bestuurskandidaten, wiens namen in een mailing bekend zijn gemaakt, blijkt er tijdens de vergadering zevende kandidaat aanwezig te zijn, die niet door de sollicitatieprocedure van de kandidatencommissie is gekomen. Waarom de kandidaat, RSP-er Geert, de selectie niet heeft doorstaan is vooraf niet met hem gedeeld en vanwege de privacy wil de kandidatencommissie daar ook tijdens de vergadering niet op ingaan.
De commissie had te maken met hoge tijdsdruk, vertelt commissielid Max, en is zelf ook niet tevreden met deze gang van zaken. Uitstellen van de verkiezing werd overwogen, maar dat zou de hele oprichting van de vereniging vertragen.
Dat de afgewezen kandidaat RSP-er is lijkt te leiden tot collectieve teleurstelling bij de leden van die partij, observeert Max. ‘Misschien is dat inherent aan politiek, maar wordt hier nu in één team, of in subteams gedacht?’
Maar the show must go on, en na een kort voorstelrondje worden alle zes voorkeurskandidaten verkozen. Alleen de afgewezen kandidaat, die als write-in kan worden toegevoegd, komt met zijn 26 stemmen net 2 te kort voor een meerderheid. Het eerste (interim)bestuur van de coalitie bestaat zodoende uit voormalig ASVA-vicevoorzitter en BKB-alumnus Jules, Ashanti, actief in de Amsterdamse cultuursector, FNV-bestuurder Thomas, voormalig woordvoerder voor de Filipijnse NDFP Dan, student Benno, betrokken bij de Amsterdamse solidariteitsbeweging voor Palestina, en Nikita, in 2022 de nummer 10 van de Amsterdamse PvdD.
Geen GroenLinks worden
De avond sluit af met het per acclamatie instemmen van de programmacommissie. Dat lijkt grotendeels een BIJ1-reünie, met oud-campagneleiders, afdelingsbestuurders en, misschien opvallendste, bedrijfsethicus Savriël, hoofdredacteur van het laatste landelijke verkiezingsprogramma van die partij.
Het is een ‘moeilijke tweetrap’, die de Vonk de komende tijd zal moeten maken, denkt de marktfilosoof. ‘Enerzijds moeten we gaan proberen zoveel mogelijk punten naar binnen te slepen om het leven van mensen beter te maken,’ anderzijds moet de partij uitkijken ‘niet het liberale spelletje mee te spelen’, en ‘gewoon GroenLinks te worden’.
Het coalitieprogramma, dat hoe dan ook een belangrijke rol zal spelen bij het maken van die balanskunst, wordt ‘geen grondvestenprogramma voor de coalitie’, en geen ‘dik beleidsinhoudelijk programma’, legt de BIJ1-er uit, maar een manifest van 1 tot 5 kantjes, waarmee de coalitie zichzelf kan marketen. Alle coalitiepartners hebben bovendien ‘de kans om daarachter eventueel iets groters te maken’.
Hoewel enkele stekelige vragen vanavond niet worden aangeroerd – hoe functioneert fractiediscipline straks binnen een coalitie, hoe zullen meningsverschillen tussen coalitiepartners worden afgehandeld – lijken de gloednieuwe De Vonk-leden tevreden, wanneer ze zich naar de bar achterin de zaal snellen. ‘Fijn dat we nu eindelijk echt van start zijn!’
