Punk is nog niet dood!
Op 11 September 2024 deden Eyesores, NO BRAINS en The Covids in het Groningse Poppodium Vera een zaal beven. Deze drie bands zijn allemaal terug te vinden op het album Uitholling Bovenlangs, dat 30 augustus uitkwam. Dit album, gepubliceerd door Into The Great Wild Open, presenteert een verse lading Nederlandstalige punkbands aan de wereld, die elk een nummer hebben opgenomen. Maak je klaar voor knallende powerchords, maatschappelijke kritiek, en gezeik over frustratie!
Punk is sinds haar inceptie diep gemoeid geweest met het bekritiseren van gevestigde politieke en economische systemen. Sindsdien zijn de instrumenten en de technologie waarmee punk wordt opgenomen wellicht diep veranderd, maar het hart en de ziel blijven duidelijk voortbestaan. Er wordt nog steeds uitgebreid geschreeuwd in microfoons over de bleke staat van de wereld, uitbuiting, onderdrukking en persoonlijk leed terwijl er hard wordt geragd op gitaren met een overvloed aan distortie en overdrive. De oude methodes zijn verdwenen en veranderd, maar punk leeft nog volop voort. Het behoeft herhaald te worden: punk is niet dood.
Uitholling Bovenlangs is een modern punkalbum dat ontstaan is toen het muziekfestival Into The Great Wide Open acht snelgroeiende punkbands uit de lage landen uitnodigde om elk een nummer op te komen nemen in hun studio. Deze nummers vormen samen een album dat de moderne, levendige punkscene in Nederland en België belichaamt. De titel is gelijk al een duidelijke politieke boodschap: Waar wij in de maatschappij zien dat de beetjes welvaart die de werkende klasse nog bezit steeds verder en verder door de kapitalisten worden opgeslurpt, een uitholling onderlangs dus, is dit een boodschap om dat juist bij de bovenste laag te doen, zodoende: Uitholling Bovenlangs. Boodschappen over kapitaal, onrechtvaardigheid, onderdrukking en de dood zijn dus ook snel terug te vinden in de nummers op deze mooie plaat, maar ook persoonlijkere thema’s, zoals humor, nostalgie en liefde, zijn duidelijk in beeld.
De Nummers
Het album bestaat uit acht nummers. Veel zijn energiek en luid, zoals we van punk gewend zijn. Goeie ouwe punkherrie is natuurlijk in vrijwel alle nummers te horen, maar er zit ook prima wat kalmte in. Funky baslijntjes, melancholische klanken, en zelfs helderdere tonen en melodieën zijn te horen in de rustigere nummers. Hier en daar zijn unieke en vreemde geluiden te horen, zoals bijvoorbeeld in Pisse, van Achterlicht, waar de centrale melodie initieel bijna klinkt als een stel piepende banden. Starcrossed van Apeshit leunt zelfs richting (punk) Rock met de akkoorden en helderheid van toon. Powerchords zien we natuurlijk overal terug, maar zelfs gitaren met weinig of geen distortie zijn te horen op dit album. Melodieën en tonale variatie komen goed naar boven tussen de standaard agressie van punk.
Teksten verschillen veel in diepgang en analyse, en een paar van de nummers zijn jammer genoeg vrijwel niet te verstaan door een combinatie van effecten op de stem en overstemming door instrumenten. Ook online zijn de songteksten veelal niet te vinden, het blijkt voor velen moeilijk de verstoorde en met kabaal omhulde teksten op te maken! Een aantal van de nummers springen er gelukkig ver boven uit, zowel muzikaal als tekstueel. En zelfs de nummers waar de tekst minder diep is, of simpelweg niet te verstaan is, zijn wel vermakelijk om naar te luisteren!
De stof waarover gezongen wordt in dit album varieert flink. Sommige nummers hebben een interessante blik op de maatschappij en de werking van de mens, en sommigen zijn klassieke punk: lekker ergens over zeiken. No kids van The Covids, het eerste nummer van het album, gaat over een leven zonder kinderen, de vrijheid die daarbij komt, en de wil van de zanger om deze niet op te geven. Een interessant onderwerp, maar weinig diepe analyse. Private Jet, van NO BRAINS, gaat over de frustratie van het missen van een vlucht, en hoe deze opgelost zouden worden als ze een privévliegtuig hadden. Simpelweg een klaaglied dat niet echt past in een wereld van moderne problemen. Beiden leuke nummers om naar te luisteren, maar het valt toch wat tegen met de teksten.
Waar The Covids en NO BRAINS met hun nummers niet veel diepgang presenteren is van Pisse, van Achterlicht, amper iets te verstaan. Ook van het nummer Doodsklok, van Frontsector, is weinig op te maken. De hoorbare stukken klinken als een ode aan het genieten van de momenten die we nog hebben op aarde. Beiden klinken ook weer muzikaal best leuk. De energie die we van punk verwachten zit er namelijk boordevol in.
Er zitten gelukkig ook een paar echte pareltjes tussen. Een van de betere nummers op het album is Basisschool van CLITTEBAND, een nummer dat terugblikt op het leven van vroeger, op de basisschool, toen dingen nog simpeler waren, en consequenties vele malen milder. Dit nummer begint kalm, met een rustig basloopje en melancholisch gelal, en voegt daarmee een fijn beetje afwisseling toe aan het luide geluid van de nummers ervoor. In de refreinen pikt het wel de – luide – punk stemming weer op. Ook Starcrossed, van Apeshit, voegt een heel andere stemming toe aan het album. Niet omdat het per se erg rustig is, maar gezien het een punk variatie is van een liefdeslied! De tekst gaat over overweldigende gevoelens van liefde en verlangen. Het gitaarwerk is melodieuzer dan voorheen doordat het minder gebruik maakt van luide powerchords en juist akkoorden sweep-pickt en veel vingerwerk toont, iets dat rechtstreeks van de Red Hot Chili Peppers of The Strokes had kunnen komen. Een lied over verlangen naar een simpelere tijd en een punk-renditie van een liefdeslied passen geweldig tussen de rest van de nummers, en zorgen voor een boel extra diepte in het album als geheel.
Nog twee nummers die er dan ook nog eens echt tussenuit springen zijn Aliented van Eyesores en Lief Klein Kind van Maria Iskariot. Eyesores komen na het rustige Basisschool in met een nummer vol variatie. zo horen we in Alienated stukken rollende drum en bas waar de gitaar op de achtergrond blijft, luide, schreeuwende refreinen waar alles vol mee doet, gitaar intermezzo’s, en afwisselende effecten op de zang om een mooi beetje contrast te brengen en de songteksten te onderstrepen. De artiesten zijn technisch en muzikaal bijzonder competent, tonen veel en welgeplaatste variatie, en hebben veel interessants te zeggen. Alienated zit boordevol angst over het leven in de wereld van vandaag, individualistisch en afstandelijk van onze gemeenschappen en kameraden. Een geweldig nummer dat bij menig socialist zeker ook kwa tekst goed aan zal slaan!
Toevallig is het laatste nummer dat echt uitblinkt in dit album ook direct na twee van de eerdere knallers te horen. Maria Iskariot, de Belgische bijdrage aan dit album, volgt Eyesores op. Deze muzikanten doen op geen enkele manier onder voor hun Nederlandse kameraden. Dit nummer gaat over de verhalen die wij aan onze kinderen vertellen, en de leugens die wij onszelf voorhouden om de waarheid niet onder ogen te hoeven komen. Hoe ouders hun kinderen dingen vertellen die zij zelf al lang en breed niet meer overdacht hebben. Dingen die zij aan de volgende generatie meegeven omdat het aan hen is meegegeven, eerst als kinderen door hun eigen ouders, en daarna door de samenleving om ze heen. Dingen die simpelweg waarheid zijn geworden omdat ze vaak genoeg herhaald zijn, maar niet per se waar zijn bij diepere analyse. Een boodschap die socialistische kameraden natuurlijk goed kunnen herkennen. Jammer genoeg zijn vele andere nummers in het album niet zo bezig met het bekritiseren van de wereld om ons heen, maar samen met Alienated is dit nummer een geweldig voorbeeld van hoe punk problemen in de maatschappij kan analyseren en belichten.
Het Vonnis
Al met al is Uitholling Bovenlangs een mooi variërend album. Imperfecties in de vorm van slecht verstaanbare teksten zijn natuurlijk niet onbekend voor punk, en gezien het een compilatiealbum is mist er ook een beetje overkoepelende thematische coherentie in de teksten. Dit wordt echter wel goed gecompenseerd door de nodige afwisseling in stemming en klank. Uitholling Bovenlangs is een welgevormd en compleet album dat de vele verschillende kanten van Nederlandse – en Belgische – punk en punk-rock presenteert. Muzikaal sluiten de nummers goed bij elkaar aan, enerzijds omdat het allemaal punk is, maar anderzijds omdat ze net allemaal een wat andere smaak presenteren. Het gaat van luid raggen en geklaag tot introspectie en afgezonderd voelen, tot een punk-rock liefdeslied. Ook de opvolging van de nummers gezamenlijk zorgt voor een prima luisterervaring. Het kan soms wat moeilijk zijn om te horen wat er gezongen (of geschreeuwd) wordt, maar dat is ook een beetje hoe dat werkt met punk. Fuck jou, ga lekker dansen! Als je de tekst niet goed verstaat mag je je frustratie afreageren door mee te doen in de mosh pit of lekker te gaan headbangen!
