Paraat sprak met Cian Bramwell, opvarende van een van de schepen die op dit moment onderweg zijn in een poging tientallen tonnen noodhulp naar Gaza te brengen. Deze vloot, de Global Sumud Flotilla, is met vijftig schepen de grootste sinds de pogingen de zeeblokkade te breken in 2010 startten. Tot nu toe is het geen enkel civiel noodhulpschip gelukt om Gaza te bereiken. De schepen worden door Israël stelselmatig en met veel geweld onderschept voor de kust van Gaza of zelfs al op de middellandse zee. Wat beweegt de opvarenden, en hoe is deze actie verbonden met de grotere Palestinabeweging?
Er klinken stemmen met verschillende accenten in het ruim van de kleine zeilboot. ‘We zijn hier met ons vijven; Nederlanders, Ieren, Polen, Spanjaarden’, vertelt de 21-jarige MBO-student Hospitality via een Signal-verbinding. ‘We zitten in het ruim van een kleine zeilboot, een van de vele. Welke precies kan ik niet zeggen, vanwege de veiligheid’. Terwijl we spreken wordt de boot klaargemaakt voor vertrek vanuit de haven van Tunis. Eindbestemming: Gaza.
De Hilversummer belandde niet vanuit het niets op dit schip. Hen is geen onbekende in de Nederlandse Palestina-beweging. Sinds 7 oktober 2023 is hen regelmatig op straat te vinden om te flyeren, demonstreren, deel te nemen aan sit-ins en hielp Hilversum For Palestine op te zetten. Eerder kwam hen in het nieuws vanwege een speech bij een demonstratie tegen het Nederlandse luchtvaartbedrijf Fokker, dat betrokken is bij de genocide in Gaza. ‘Een kleine week later stonden er ’s nachts drie agenten aan mijn bed, en werd ik gearresteerd wegens opruiing.’
Voor Cian, zelf Maoist, hoort actie voor Palestina bij hun politieke overtuiging. ‘Als anti-imperialisten en communisten hebben we de taak solidair te zijn met mensen over de hele wereld, waaronder de mensen in Gaza.’
Een reis naar Gaza lijkt misschien ver verwijderd van activisme op veilige Nederlandse bodem, maar zo ziet hen dat zelf niet. ‘Als onze overheid faalt, als protesteren niets uithaalt, dan moeten we zelf het heft in handen nemen tegen genocide. Dat kan directe actie zijn door het blokkeren en verstoren van medeplichtige bedrijven in Nederland, maar het kan ook door mee te gaan op deze humanitaire missie.’
Hen twijfelde niet toen de Global Movement to Gaza, organisator van het Flotilla, op zoek was naar deelnemers. ‘Ik heb me toen meteen aangemeld, en toen de bevestiging kwam dat ik mee kon heb ik dezelfde dag ontslag genomen, mijn tassen gepakt en een vlucht naar Barcelona geboekt.’ Sindsdien is Cian zich samen met de andere delegatieleden aan het voorbereiden op de oversteek van de middellandse zee.
Barcelona
De Nederlandse delegatie bestaat uit verschillende mensen, vooral uit de activistische en non-profit wereld, zoals Roos Ykema, directeur van vluchtelingenhulporganisatie MiGreat, en Sarah Elbadr-Boers, vrijwilligerscoördinator van de NGO Dokters van de Wereld. ‘Maar er vaart ook iemand mee uit Bergen op Zoom, die niet meer weg kon kijken, mee.’
In Barcelona kregen de delegatieleden trainingen. ‘Hoe we met de pers om moeten gaan, en legal training, over hoe we zo snel mogelijk terug naar Nederland worden gedeporteerd, als we in een Israëlische cel belanden.’
Zonder twijfel de belangrijkste training was de geweldsloosheidstraining, standaardprocedure sinds tijdens een eerdere poging om de blokkade te breken in 2010 tien Turkse activisten werden vermoord. ‘Ze spoten met water om zichzelf te verdedigen tegen IDF-soldaten die de boot aanvielen. Dat was alle excuus dat de Israëli’s nodig hadden om het vuur te openen.’ Sindsdien worden alle opvarenden van het flotilla getraind om in alle mogelijke situaties kalm te blijven.
‘Die training was heftig. We werden in groepjes verdeeld, zogenaamde “bootjes”, verspreid in een grote zaal. Het werd donker, een flitsend alarmlicht ging aan, en we werden aangevallen door nepsoldaten. Ze zaten aan je, schreeuwden, probeerden je uit te lokken door je terrorist te noemen, “ben je Hamas”, dikzak noemen, homofoob zijn. Dat alles en erger kunnen we straks ook verwachten; de eenheid die doorgaans de flotilla tegenhoudt is dezelfde die baby’s vermoordde in hun couveuses in Gaza. Ze zoeken naar een reden om je te doden. They shoot to kill.’
‘Die training was echt een wake-up call. We zijn met harstikke leuke mensen, iedereen super excited, in een vrolijke mindspace, maar toen zonk realiteit goed in. We doen echt iets gevaarlijks.’
Brandbommen
De risico’s van de reis lieten zich al snel merken. ‘Maandag was ik aan land gegaan om even bij te komen, een douche te nemen, te slapen in een echt bed. Toen ik om een uur of elf aan de bar in de haven zat hoorde ik opeens dat er een aanslag was gepleegd. Vanaf een drone, een quadcopter, was er een brandbom gegooid op een van de grotere schepen.’
De schepen waren nog niet vertrokken, maar lagen in de haven voor anker. ‘Tunesische territoriale wateren, je kunt er vanaf de kant naartoe zwemmen.’
De volgende avond was het weer raak. ‘Rond kwart voor 12 viel er weer een brandbom. De dekken van de grootste schepen waren inmiddels leeggehaald en de brandblussers stonden klaar, er was dus weinig paniek en de brand was snel geblust.’
Maar er gebeurden ook mooie dingen tijdens de reis. ‘We mochten in Barcelona gebruik maken van het gebouw van een Catalaanse vakbond, de UGT, en de secretaris gaf een prachtige speech waarin de bond haar volledige steun uitsprak. In Italië beloofde de vakbond van havenwerkers in Genoa dat ze de haven daar plat zullen leggen als het contact met de vloot 20 minuten wordt onderbroken; dat is heel wat, die haven is een van de belangrijkste handelsknooppunten van Europa.’
Nederlands links zwijgt
Vanuit de Nederlandse vakbeweging valt de steun tegen. ‘We kregen positieve berichten van leden van Vakbondsleden Solidair met Palestina (een netwerk van kritische vakbondsleden, niet gesteund door de bond, red.) maar vanuit de FNV zelf bleef het stil.’
Ook van de prominentste pro-Palestijnse NGO, BDS NL, heeft de delegatie nog niets gehoord. Dat verbaast Cian niet; ‘De strategie van boycotten is effectief en belangrijk, maar heel veel activistische pro-Palestijnse mensen hebben al aanvaringen gehad met de BDS-organisatie, die er een vrij liberale lijn op nahoudt. Ik hoop dat we ooit met hen in gesprek kunnen gaan over duidelijkere steun voor de Palestijnse bevrijdingsstrijd.’
Ook de politiek houdt zich nog stil. ‘Van rechtse partijen kwamen er natuurlijk wel negatieve reacties, maar vanuit GroenLinks, PvdA, of de PvdD kwam helemaal niets. Tot nu toe heeft alleen Van Baerle, van Denk, zijn steun uitgesproken.’ Buiten het parlement heeft BIJ1 contact opgenomen. ‘Tofik Dibi doet morgen live op Instagram een Q&A met Roos en mij. Natuurlijk willen ze daarmee campagne voeren. Maar als we worden vastgehouden door Israël moeten mensen in Nederland druk uitoefenen om ons terug te halen, alle zichtbaarheid is dus enorm belangrijk voor onze veiligheid.’
Internationale organisaties hebben meer bijgedragen aan deze zichtbaarheid. ‘Amnesty staat achter de missie, en Franscesca Albanese, speciaal VN rapporteur, kwam naar ons toe om haar steun uit te spreken.’ Ook de meer activistische Palestijnse beweging in Nederland draagt de vloot een warm hart toe. ‘Gouda, Utrecht en Hilversum for Palestine, de universiteitsactiegroepen, en ook PGNL (Palestijnse Gemeenschap in Nederland) steunen ons allemaal.’
Het belangrijkste is natuurlijk de reactie van het Palestijnse volk. ‘We ontvingen een video van mensen die op het strand in Gaza stonden. In het zand schreven ze: “We’re waiting for you”.’ Het is ontzettend inspirerend en hartverwarmend dat een volk dat zo hard belegerd word, toch zo’n positiviteit heeft voor mensen die iets voor hen proberen te doen.’
Ons telefoongesprek wordt abrupt afgebroken, Cian moet een reddingsvest aantrekken en via een noodluik het schip verlaten. Een droneaanval. Ditmaal is het gelukkig slechts een oefening.
Wegens onvoorziene persoonlijke omstandigheden heeft Cian hun deelname aan het Gaza Flotilla de dag na dit interview moeten afbreken om naar Nederland terug te vliegen. Op de vloot, die gisteren vanuit Tunis naar Gaza is vertrokken, bevinden zich nog 15 Nederlanders.
