Van Engeland tot Staphorst, van Oss tot Den Haag, als er linkse propaganda gemaakt kan worden, is LeftLaser erbij. Bob Sneevliet, het brein achter LeftLaser was in zomer van 2024 op ons zomerkamp om een lezing te geven over social media, journalisme en wat ons als Nederlandse activisten te doen staat. ‘Elke dag is een kans om te leren en propaganda te maken.’
In een karig zaaltje in een NIVON-huis op de grens van Friesland, Drenthe en Groningen staat Bob Sneevliet voor een groep jongeren. ‘Wie in de zaal is er eigenlijk veertien jaar? Steek je hand op.’ Wanneer blijkt dat er geen 14-jarigen in de zaal zijn, vraagt hij of er dan wel 15-jarigen in de zaal zijn, of 16. Langzaam gaan de handen en de leeftijd omhoog, tot de 28. Daarna stopt het: 28 is de maximale ROOD-leeftijd, en Bob is daarmee de oudste van het zomerkamp.
Dat was ooit anders. Bob sloot zich als 14-jarige aan bij ROOD, toen nog Jong in de SP, en beleefde 15 jaar geleden zijn eerste ‘zomerschool’, zoals het zomerkamp ook wel eens wordt genoemd. Sinds die tijd is hij in zowel ideologie als werkwijze flink veranderd. De SP is ingeruild voor Revolutionaire Eenheid en activiteiten als flyeren ingeruild voor een microfoon en een kritische blik. Zowel microfoon als kritische blik zijn regelmatig op andere linkse organisaties gericht, zoals in zijn controversiële nieuwjaarsvideo, waarin het team achter LeftLaser stelt dat links gewoon meer moet douchen en werken. Deze keer zwakt hij zijn harde woorden af. Enerzijds vindt hij dat er geen tijd te verliezen is om een daadwerkelijk revolutionaire organisatie op te bouwen, die in staat is tegenwicht te geven aan de macht van de staat en kapitaal. Anderzijds vindt hij dat men de tijd moet nemen zich te ontwikkelen en nieuwe dingen te proberen. Zeker de jongste leden in de zaal, van 15 tot 19 jaar, hebben nog genoeg tijd om te groeien. ‘Dit project [Leftlaser] is een beetje gaan lopen toen ik 28 was. Ik was nooit in staat geweest de propaganda die ik nu maak te maken als ik niet op mijn 14e bij ROOD zomerschool was beland. ’
Het persoonlijke is propaganda
‘Ik zeg vooral dingen die ik zelf vroeger had willen horen’ zegt Bob, terwijl hij met enige zelfspot vertelt over zijn ervaringen als ROOD-lid. Naar eigen zeggen was hij een iel, puisterig ventje met onverzorgd haar, wiens pogingen andere mensen van het socialisme te overtuigen waarschijnlijk niet erg overtuigend overkwamen.
Door als openlijke communisten te leven, onze idealen zo goed mogelijk uit te dragen en met anderen het gesprek aan te gaan over politiek, worden we zelf een uithangbord voor onze ideologie. Natuurlijk begrijpt Bob ook wel dat niet iedereen zomaar een gesprek over Marx begint met de buschauffeur. Gelukkig is elke dag een nieuwe kans om te leren. Door elke dag bewust bezig te zijn met politiek, en te oefenen in het uitdragen en uitleggen van onze idealen, lukt het hopelijk steeds beter om anderen te overtuigen. En, zegt Bob, als het je lukt om het communisme aan je oma of aan mensen in de sportschool uit te leggen, lukt het vast ook wel op camera. En zo niet, heb je ten minste je oma overtuigd.
Professionele revolutionairen
Het zou geen socialistisch zomerkamp zijn als er geen communistische theorie werd gebruikt om de boodschap van de lezing kracht bij te zetten. Op het projectorscherm verschijnt een quote uit Lenins boek Wat te doen?1, over het lot van de young agitators, de jonge activisten in Tsarisch Rusland. Dit waren vaak studenten die in aanraking kwamen met radicale politiek en, bewust geworden van het onrecht in de maatschappij, probeerden de arbeiders van het socialisme te overtuigen. Jonge, enthousiaste mensen die ziek zijn van het onrecht in de maatschappij, maar met weinig kennis of kunde als het gaat om het betrekken van arbeiders, het uitvoeren van grootschalige propaganda of het ontwijken van het staatapparaat. Binnen enkele maanden zijn ze opgespoord en gearresteerd door de geheime dienst, waarna de radicale groepen waar ze lid van zijn binnen de kortste keren uit elkaar vallen.
Hoewel de situatie in Nederland niet te vergelijken is met die in Rusland in 1901, heeft ROOD volgens Bob wel iets weg van de young agitators. Want hoewel we niet snel naar een Siberische gevangenis gestuurd zullen worden, is de uitval van jonge activisten alsnog hoog. ‘In de Nederlandse context is het realistischer dat iemand 5 tot 6 maanden actief is en dan een burn-out krijgt. Of men wordt 5 a 6 maanden actief en vindt een nieuwe hobby, nieuwe studie, een relatie of hun moeder wordt ziek’. Het effect blijkt hetzelfde: mensen zijn maar kort actief, en de beweging zelf blijft weinig effectief.
Gelukkig is er een antwoord. ‘Het is niet echt eerlijk om mensen die net een leesgroep hebben opgericht, te laten vechten tegen mensen van 45 die al 20 jaar ervaring hebben en over oneindige middelen beschikken. Als je een professioneel veiligheidsapparaat hebt, heb je ook professionele revolutionairen nodig.’ In Bobs ogen betekent dat een groep mensen die het grootste deel van hun tijd kunnen besteden aan politiek werk, een groep waar hij zichzelf (door de gulle donateurs aan zijn kanaal) ook onder schaart. Anders zijn de enige mensen die zich fulltime bezig kunnen houden met politiek en activisme degenen die voor politieke partijen, vakbonden of NGO’s werken, groepen die als geen ander weten hoe ze een radicale, spontane beweging kunnen kapen met gematigde politiek.
‘Heel links Nederland leeft een beetje van het subsidie-industrieel complex. ’ zegt Bob. Doordat bijna alle bewegingen verweven zijn met de overheid, zijn ze ook niet in staat radicale dingen te doen of zeggen, uit angst hun inkomsten kwijt te raken. En zelfs al krijgt men geen subsidie en zijn ze niet direct afhankelijk van de overheid, komen veel linkse mensen bij de eerdergenoemde NGO´s, partijen of vakbonden terecht, en zijn ze nog steeds niet vrij om te doen en zeggen wat ze willen. De Youtuber vertelt over de vele mensen die bang waren hun mening over Palestina te uiten, omdat ze bijvoorbeeld ambtenaar of docent zijn. Sowieso vindt Bob dat linkse mensen bang zijn om geld te verdienen. ‘Heel veel mensen bij de FNV mogen elkaar niet, krijgen slecht betaald en hebben daarnaast het gevoel dat ze niets bereiken. Wordt dan liever schilder of consultant, dan hebben we ten minste geld om vette revolutionaire dingen mee te doen. ’
Lenin zegt: maak een TikTokaccount
Als afsluiter haalt Bob opnieuw Lenin aan. De beste manier om de los over het land verspreide groepjes jonge radicalen om te vormen tot een partij, is door een krantje te maken. Dat betekent niet letterlijk je eigen krant uitgeven en die op straat proberen te verkopen, zoals Trotskistische organisaties wel eens doen. ‘We kunnen ook een beetje creatief nadenken en realiseren dat een TikTok account het hedendaagse krantje is’. Het voordeel van het opbouwen van een media/organisatie, of dat nu een krant, Youtube-account of magazine is, is dat het je dwingt net zo hard te werken als je concurrenten in de burgerlijke media. Die drive, om relevant te blijven, genoeg mensen tevreden te stellen en genoeg geld op te halen, mist Bob bij linkse organisaties. De website van ROOD is schrikbarend leeg (die van Revolutionaire Eenheid trouwens ook), en daar moet snel verandering in komen. ‘Het beste wat uit deze lezing kan komen is dat ROOD na gaat denken hoe ze een structuur opbouwen om het komende jaar keihard propaganda te gaan pushen.’ Hij wijst naar de zaal. ‘Kijk met hoeveel jullie zijn. Ik ben in mijn eentje. Ik beloof jullie, na de vakantie zal LeftLaser elke week een filmpje posten. Jullie allemaal tegen mij, kijken wie er wint? ’
- Het ging om het volgende citaat: ‘Het gebrek aan praktische voorbereiding van de Petersburgse revolutionairen vertoont zich ook in de resultaten van hun werk. De jongste processen, in het bijzonder die van de groepen “Zelfbevrijding” en “Strijd van de arbeid tegen het kapitaal” [3], hebben duidelijk aangetoond, dat een jong agitator, die de arbeidsverhoudingen niet in onderdelen kent en bijgevolg ook niet de agitatie in een bepaald bedrijf, die de beginselen van de conspiratie niet kent en zich slechts de algemene opvattingen van de sociaaldemocraten heeft eigen gemaakt’ (heeft hij zich die eigen gemaakt?), ‘misschien een 4, 5, 6 maanden kan werken. Dan volgt zijn arrestatie, die dikwijls het verbrijzelen van de gehele organisatie of ten minste van een deel daarvan ten gevolge heeft.’ ↩︎
